ΦΥΤΟΠΛΑΓΚΤΟ (David Herring)

 

 

Διάφορα είδη φυτοπλαγκτού (SeaWiFS Project) Διάφορα είδη φυτοπλαγκτού (D.W. Coats) Διάφορα είδη φυτοπλαγκτού (D.W. Coats)

  Τα διάφορα είδη φυτοπλαγκτού έχουν πολύ διαφορετικά σχήματα και μεγέθη. Όλα όμως έχουν πράσινο χρώμα εξαιτίας της χλωροφύλλης, της χρωστικής που χρησιμοποιούν για τη φωτοσύνθεση.
 

Το φυτοπλαγκτό είναι μικροσκοπικά φυτά που ζουν μέσα στους ωκεανούς. Υπάρχουν πολλά είδη φυτοπλαγκτού, το καθένα με το δικό του χαρακτηριστικό σχήμα. Γενικά το φυτοπλαγκτό αναπτύσσεται εν αφθονία σε όλους τους ωκεανούς και αποτελεί τη βάση της θαλάσσιας τροφικής αλυσίδας. Είναι η τροφή των μικρών ψαριών, καθώς και κάποιων ειδών φάλαινας. Εν συνεχεία, τα μεγαλύτερα ψάρια τρώνε τα μικρότερα. Οι άνθρωποι πιάνουν και τρώνε πολλά από αυτά τα μεγαλύτερα ψάρια. Η ανάπτυξη του φυτοπλαγκτού εξαρτάται από συγκεκριμένες συνθήκες και γι’ αυτό αποτελεί έναν καλό δείκτη για την αλλαγή του περιβάλλοντός του. Επειδή επηρεάζει το κλίμα σε πλανητική κλίμακα, το φυτοπλαγκτό είναι πρωτίστης σημασίας για τους ωκεανογράφους και άλλους επιστήμονες της Γης σε όλον τον κόσμο.

   
 

Η ζωή και ο θάνατος του φυτοπλαγκτού

Όπως και οι συγγενείς τους στη στεριά, το φυτοπλαγκτό χρειάζεται ηλιακό φως, νερό και θρεπτικά συστατικά για να αναπτυχθεί. Το φυτοπλαγκτό αναπτύσσεται στην επιφάνεια της θάλασσας και όχι σε μεγάλο βάθος, επειδή εκεί το ηλιακό φως είναι άπλετο. Όπως και τα φυτά της ξηράς, το φυτοπλαγκτό περιέχει χλωροφύλλη που του δίνει το πρασινωπό χρώμα. Τα φυτά χρησιμοποιούν τη χλωροφύλλη κατά τη φωτοσύνθεση, όπου το ηλιακό φως παρέχει την ενέργεια για το σχηματισμό υδατανθράκων (τροφή για τα φυτά) από την ένωση μορίων νερού και διοξειδίου του άνθρακα. Όλα τα φυτά χρησιμοποιούν τους υδατάνθρακες ως δομικά στοιχεία για να αναπτυχθούν. Οι ζωικοί οργανισμοί και οι άνθρωποι καταναλώνουν τα φυτά για να προσλάβουν αυτούς του υδατάνθρακες.

   
 

  Οι φυτικοί οργανισμοί που αποτελούν το φυτοπλαγκτό χρησιμοποιούν ηλιακό φως και διοξείδιο του άνθρακα για να φτιάχνουν την τροφή τους. Όταν πεθαίνουν, τα μικροσκοπικά τους σώματα κατακάθονται στον πυθμένα, αποθέτοντας εκεί συν τω χρόνω τεράστιες ποσότητες άνθρακα.
  Η ατμόσφαιρα αποτελεί πλούσια πηγή διοξειδίου του άνθρακα, αφού εκατομμύρια τόνοι αυτού του αερίου διαλύονται μέσα στους ωκεανούς καθημερινά. Όμως το φυτοπλαγκτό έχει ανάγκη και από άλλα θρεπτικά συστατικά, όπως ο σίδηρος, για να επιβιώσει. Όταν τα νερά της επιφάνειας είναι κρύα, αυτό επιτρέπει στα βαθύτερα στρώματα να ανέλθουν, φέρνοντας αυτά τα πολύτιμα θρεπτικά συστατικά στην επιφάνεια, όπου μπορούν να χρησιμοποιηθούν από το φυτοπλαγκτό. Όμως, όταν τα νερά της επιφάνειας είναι θερμά (όπως στη διάρκεια του El Niño), αυτό δεν επιτρέπει στα βαθύτερα και πιο ψυχρά στρώματα να ανέλθουν, αποκόπτοντας έτσι τη ροή των ζωογόνων θρεπτικών συστατικών. Και αφού το φυτοπλαγκτό λοιμοκτονεί, το ίδιο συμβαίνει και στα ψάρια και στα θηλαστικά που η διατροφή τους εξαρτάται από αυτό. Ακόμα και σε ιδανικές συνθήκες, τα άτομα που αποτελούν το φυτοπλαγκτό έχουν διάρκεια ζωής μονάχα μια δυο μέρες. Όταν πεθαίνουν βυθίζονται στον πυθμένα. Επομένως, μέσα στο γεωλογικό χρόνο, ο ωκεανός έχει γίνει η κύρια αποθήκη βυθισμένου ατμοσφαιρικού διοξειδίου του άνθρακα. Περίπου το 90% του συνολικού διοξειδίου του άνθρακα της Γης έχει κατακαθίσει στον πυθμένα των ωκεανών, κυρίως με τη μορφή νεκρής βιομάζας.    
 

 

ΠΩΣ ΤΟ ΦΥΤΟΠΛΑΓΚΤΟ ΕΠΗΡΕΑΖΕΙ ΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΑΛΛΑΓΗ

 

    Όπως προαναφέρθηκε, το φυτοπλαγκτό χρησιμοποιεί διοξείδιο του άνθρακα για τη φωτοσύνθεση. Όσο μεγαλύτεροι είναι οι πληθυσμοί του φυτοπλαγκτού τόσο περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα απορροφάται από την ατμόσφαιρα, με αποτέλεσμα να ελαττώνεται η μέση θερμοκρασία αφού μειώνεται η ποσότητα από αυτό το αέριο του θερμοκηπίου. Οι επιστήμονες έχουν ανακαλύψει ότι ένας δεδομένος πληθυσμός φυτοπλαγκτού μπορεί να διπλασιαστεί μέσα σε μία ημέρα. Με άλλα λόγια, το φυτοπλαγκτό ανταποκρίνεται ταχύτατα στις μεταβολές του περιβάλλοντός του. Μεγάλοι πληθυσμοί αυτών των οργανισμών που διατηρούνται για μεγάλες χρονικές περιόδους, θα μπορούσαν να μειώσουν σε σημαντικό βαθμό τα επίπεδα ατμοσφαιρικού διοξειδίου του άνθρακα, ελαττώνοντας κατά συνέπεια τις μέσες θερμοκρασίες.

   
 

Το φυτοπλαγκτό ως δείκτης μεταβολών

   
  Όπως προαναφέρθηκε, το φυτοπλαγκτό για να επιβιώσει χρειάζεται ηλιακό φως, νερό και θρεπτικά συστατικά. Φυσικές ή χημικές μεταβολές οποιουδήποτε από αυτά τα στοιχεία, θα επηρεάσουν με το χρόνο τις συγκεντρώσεις φυτοπλαγκτού στην περιοχή όπου συμβαίνουν. Οι πληθυσμοί αυτών των θαλάσσιων φυτικών οργανισμών θα αυξηθούν ή θα ελαττωθούν ταχύτατα σύμφωνα με τις αλλαγές του περιβάλλοντός τους. Αλλαγές στον τρόπο ανάπτυξης ενός πληθυσμού φυτοπλαγκτού (όπως πυκνότητα, εξάπλωση ή βαθμός αυξομείωσης) θα ειδοποιούν τους επιστήμονες για μεταβολές των περιβαλλοντικών συνθηκών στην περιοχή. Στη συνέχεια, συγκρίνοντας αυτές τις αλλαγές με άλλες μετρήσεις (όπως η θερμοκρασία), οι επιστήμονες μπορούν να μάθουν περισσότερα για τον τρόπο που το φυτοπλαγκτό επηρεάζει αλλά και επηρεάζεται από τις κλιματικές και περιβαλλοντικές μεταβολές.

Στο ανθρώπινο μάτι ο ωκεανός εμφανίζεται σε αποχρώσεις του μπλε, μερικές φορές του γαλαζοπράσινου. Από το διάστημα, οι αισθητήρες των δορυφόρων μπορούν να ξεχωρίζουν και την παραμικρή χρωματική διαφορά, πράγμα που τα μάτια μας δεν μπορούν. Οι διαφορετικές αποχρώσεις των ωκεανών αποκαλύπτουν διαφορετικές συγκεντρώσεις ιζημάτων, οργανικών υλικών ή και φυτοπλαγκτού — και όλα αυτά μπορούν να μετρηθούν από τους δορυφόρους.

Εξαιτίας της χρωστικής του, της χλωροφύλλης, το φυτοπλαγκτό προτιμά να απορροφά το ερυθρό και το κυανό τμήμα από το φάσμα του φωτός (για τη φωτοσύνθεση) και ανακλά το πράσινο φως. Έτσι, οι περιοχές του ωκεανού με μεγάλες συγκεντρώσεις φυτοπλαγκτού θα εμφανίζονται με ορισμένες αποχρώσεις από το γαλαζοπράσινο έως το πράσινο, ανάλογα με τον τύπο και την πυκνότητα του πληθυσμού στην περιοχή.

BK


Earth Observatory Σχετικά άρθρα:
Νεότερη έκδοση του άρθρου
Κοκκολιθοφόρα

Ιστοσελίδα προέλευσης

 

Αυτές οι εικόνες τεχνητού χρωματισμού του SeaWiFS δείχνουν την επίδραση του πρόσφατου El Niño στην παραγωγή φυτοπλαγκτού γύρω από τα νησιά Γκαλαπάγκος, στον Ειρηνικό. Η πρώτη είναι από το μέγιστο του El Niño (1997-98), ενώ η τελευταία πιο πρόσφατα, από το La Niña. Φαίνεται η σταδιακή αύξηση του πληθυσμού καθώς τα επιφανειακά νερά κρυώνουν επιτρέποντας έτσι την άνοδο των βαθύτερων υδάτινων στρωμάτων που είναι πλούσια σε θρεπτικά συστατικά.

Free Web Hosting